gastromed skopje

Главоболка и мигрена – кога да побарате помош од невролог?

Главоболка и мигрена – кога да побарате помош од невролог?

Главоболката е непријатно болно чувство кое се јавува со различен интензитет – од блага и притискачка болка до зрачна, кинечка и прободувачка болка во лицето, темето, тилот или вратот. Каде и да се појави и каков и да е неговиот карактер, му го отежнува животот на оној што го доживува, спречувајќи го да се концентрира и да ги задоволи своите животни активности.

Примарни и секундарни главоболки

Повторените напади на главоболки или одредени видови главоболки може да бидат знак за нешто посериозно, па затоа е неопходно да се побара помош од невролог.

Секој човек еднаш или повеќе пати во животот доживеал „нормална“ главоболка, која често може да се ублажи и прекине со употреба на аналгетици – на пример, парацетамол или нестероидни антиинфламаторни антиревматски лекови. Од друга страна, повторените напади или одредени видови главоболки може да бидат знак за нешто посериозно. Прашањето е како да препознаете кога треба да побарате стручна помош од специјалист невролог?

 

Примарни главоболки се оние во кои болката е генерирана од функционално нарушување на структурите чувствителни на болка во главата. Најчеста примарна главоболка е тензична главоболка која се јавува по ментална напнатост или замор. Се јавува во просек кај три од четири возрасни лица кои сами го решаваат со употреба на аналгетици во поширока примена, мускулни релаксанти или техники за релаксација. Болката кај тензичните главоболки е добро позната – затегната или досадна, билатерална и често се карактеризира како досадна, а се јавува билатерално на целата глава или во задниот дел од главата.

 

Помош од специјалист невролог треба да се побара кога главоболката станува почеста, поинтензивна, различна и го прекинува сонот; дополнително, кога се појавува на различно место од претходно или му претходи губење на визуелната острина или половина од видното поле, со појава на светла испрекината лента пред очите, пецкање на лицето и екстремитетите, нарушувања на говорот , развој на вртоглавица и нарушувања на рамнотежата, конфузија, поспаност и замор. Особено кога во текот на траењето и зад главоболката опстојува слабост во рацете или нозете на едната страна од телото, вкочанетост, неможност за зборување и слично, тогаш потребно е што поскоро да се оди кај специјалист невролог бидејќи може да биде мозочен удар.

 

На т.н секундарните главоболки, структурите чувствителни на болка во мозокот реагираат од различни причини: тумор на мозокот, крварење во мозокот, воспаление на мозокот, воспаление на синусите, зголемен крвен притисок, зголемен очен притисок, консумирање алкохол, дехидрација и други. Следствено, тогаш е неопходен третман на основната причина за главоболката, па затоа е неопходно да се побара лекарска помош.

Како и кога се јавува мигрена?

Мигрените започнуваат кога хиперактивните нервни клетки го активираат тригеминалниот нерв со сигнали кои го пренесуваат чувството на болка на главата и лицето.

За мигрена треба да се посомневаме ако појавата на главоболка со пулсирачки, пулсирачки карактер (како „срцето чука во главата“) локализирана на левата или десната половина од главата, која потекнува од задниот дел од главата или над окото и се шири на другата половина од главата, треба да се посомнева. Зачестеноста на мигрените и нивните тешки последици врз квалитетот на животот на заболените, како и економските загуби предизвикани од отсуство од работа, поттикнаа долгорочни истражувања кои помогнаа да се разбере природата на појавата на функционални нарушувања во мозокот. Епидемиолошки гледано, жените се разболуваат 2-3 пати почесто од мажите, а проблемот може да започне во детството, адолесценцијата или раната зрелост.

 

Во патофизиолошка смисла, мигрената започнува кога хиперактивни нервни клетки испраќаат сигнали кои го активираат тригеминалниот нерв, што последователно го пренесува чувството на болка на главата и лицето. Активирањето на нервите предизвикува ослободување на одредени хемикалии како што се серотонин и пептид поврзан со генот на калцитонин (CGRP). CGRP предизвикува крвните садови во поставата на мозокот да се шират и да ослободуваат хемикалии кои предизвикуваат воспаление и болка.

 

Понатаму, промените во церебралната циркулација и прекумерната чувствителност на нервните структури се докажани кај луѓе кои имаат генетска склоност да страдаат од мигрена. Пулсирачката болка на половина од главата е типична за мигрена, но важно е да се знае дека постои цела низа други симптоми кои укажуваат на т.н. напад на мигрена.

 

Клиничка презентација на мигрена

Мигрената генерално поминува низ четири фази: 1) продром, 2) аура, 3) напад и 4) постдром. Се разбира, не секој поминува низ сите фази, т.е. не мора да бидат присутни сите фази за да се зборува за мигрена. Бидејќи симптомите на мигрена варираат многу, барем половина од сите заболени мислат дека имаат главоболки од синус или тензија.

 

Самиот напад на мигрена трае од 4 до 72 часа, а може да настане без знаци на предупредување – т.н. чкрапало. При напад на мигрена се јавува повраќање, на болниот му пречи светлина и бучава, понекогаш мирис и допир, се повлекува во темнина и тивко лежи трпејќи многу силни болки. Нападите на мигрена често започнуваат навечер или за време на спиењето. Кај некои луѓе, на нападите им претходат неколкучасовен замор, депресија и летаргија или раздразливост и немир, пиење вода, често мокрење и зевање.

 

Што ќе му претходи на нападот и ќе го одбележи т.н продромална фаза, зависи од личност до личност. Најчесто тоа се временски промени (екстремна влажност или топлина), недостаток или премногу сон, замор, емоционален стрес, промени во расположението (од депресија до еуфорија), сензорни дразби (светли или трепкачки светла, гласна бучава, интензивни мириси), исчезнати оброци, екстремна желба за храна, алкохол (особено црвено вино), чоколадо, нитрати во сувото месо и риба, старо сирење, но понекогаш премногу или премалку кофеин.

 

Нападот на мигрена може да биде проследен со исцрпеност, збунетост и „измие“ еден ден. Пост-продоминалниот синдром може да биде различен од личност до личност, па некои луѓе дури се чувствуваат многу возбудени. Од друга страна, ненадејното движење на главата може повторно да донесе болка.

Аура во мигрена

Околу 20 проценти од мигрените започнуваат со еден или повеќе невролошки симптоми наречени аура. Траат од неколку минути до 20 или 60 минути како последица на минливо нарушување на нервниот систем. Визуелните аури се најчесто светлечки кругови, треперливи, трепкачки, брановидни или дијагонални испрекинати линии, па дури и привремено губење на видот. Аурата може да биде во форма на пецкање или вкочанетост на едната страна од телото, особено на лицето или раката, неможност за зборување, збунетост и/или слабост на половина од телото.

 

Кај помладите аурата се манифестира со вртоглавица, зуење во ушите, нестабилност при одење, поспаност, мачнина, несвестица, замор како резултат на забавување на циркулацијата на артериите на мозочното стебло. Некои дури развиваат симптоми на аура без главоболка, често мислејќи дека имаат мозочен удар. Мачнината е честа појава, а некои имаат насолзени очи и затнат нос, што може да доведе до погрешна дијагноза на синусна главоболка.

 

Принципи и предизвици во третманот на мигрена

Терапевтската интервенција се заснова на модулација на нервната чувствителност во мозокот и ослободување на хемиски супстанции кои го поддржуваат создавањето и ширењето на сигнали за болка.

Без ефективен третман, нападите обично траат од 4 до 24 часа; сепак, кога некое лице страда од мигрена, дури и четири часа се предолги, поради што раниот третман е исклучително важен. Во терапевтскиот пристап постојат две главни задачи; првиот, се разбира, е да се запре нападот на мигрена. Друго што е исто така многу важно, особено кај поединци кои имаат чести напади (повеќе од 4 напади месечно), е да се спречи појавата на напади. Овде, значи, веќе можеме да зборуваме за превентивно-терапевтски пристап.

 

Терапевтската интервенција се заснова на модулација на нервната чувствителност во мозокот и ослободување на хемиски супстанции (т.н. невротрансмитери) кои го поддржуваат создавањето и ширењето на сигналите за болка. Цела серија лекови од групата на триптани се многу ефикасни за прекинување на напад на мигрена, со акцент дека мора да се земаат на време за да се постигне соодветна ефикасност.

 

Понекогаш за време на нападите на мигрена, луѓето земаат повеќе видови и поголеми количини на различни аналгетици за да ја намалат болката и да можат непречено да ги извршуваат своите обврски. Често, зачестеноста на земање аналгетици се намалува на дневно, бидејќи не се постигнува задоволителен терапевтски одговор. Во тој случај, т.н „повратна главоболка“ која е последица на прекумерно внесување на аналгетици. Лицето потоа влегува во затворен круг на секојдневно страдање бидејќи не се поставува навремена дијагноза и не се започнува насочен третман на мигрена.

 

Докажано е дека кај популацијата на луѓе кои често земаат нестероидни антиревматски лекови, постои зголемен ризик од срцев и мозочен удар. Поради оваа причина, а секако и во случај кога поединецот веќе има фактори на ризик за мозочен удар, неопходно е да се развие свесност за рационална употреба на аналгетици (нестероидни антиревматски лекови) како дел од основната здравствена култура на поединецот со цел да се спречат тешки (понекогаш фатални) болести на крвните садови на мозокот и срцето.

 

Заклучок

Луѓето кои страдаат од чести напади на мигрена дефинитивно треба да се јават кај специјалист невролог. Денес постојат ефективни лекови за спречување на напади на мигрена, а невролозите можат да го дадат најдобриот совет за употреба на лекови за профилакса на мигрена кои ќе го подобрат квалитетот на животот, ќе овозможат целосно функционирање во семејството, на работа или на училиште. Искуството на болка и придружните симптоми кај мигрената е едно од најлошите животни искуства, па затоа е големо задоволство неврологот да може да препорача моќна алатка која ќе ја спречи зачестеноста на овој тип на главоболка.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *